İpek ve Pusulanın Keşfi
Çin’de 3000 Yıl Evvelki İpek Endüstrisi
Ördükleri kozalar içine kapanmış olan ipekböcekleri sıcak suda haşlandıktan sonra kozalar itina ile çözülür. Bir kilo ipek elde etmek için takriben 7000 koza lâzımdır. İpek böceğinin ördüğü ipliği çözerek bükmek ve dokumak kuvvetli bir görüşün eseridir, ipek endüstrisi, varlığını bu düşünceye borçludur. Çin, bunun sırrını uzun zaman muhafaza etmiştir. O zamanlar yalnız Roma’ya az miktarda ipek kumaş gönderiyordu. Böyle bir şey uzun zaman gizlenemeyeceğinden, ipeğin sırrı önce Hindistan ve İran’da, 12 nci asırda da Sicilya, İspanya ve Fransa’da öğrenildi. Bugün dünyada ham ipeğin yüzde doksanı Doğu Asya’da, ancak yüzde onu Avrupa’da elde edilir. İpek endüstrisi Avrupa’da 13 üncü asırda doğmuştur.
Pusulanın Bulunması
Serbest hareket eden mıknatıs iğnesi, arzın mıknatıs kuvveti tesiriyle kuzey ve güney kutuplarını gösterdiğinden istikamet tâyinini mümkün kılar, tik defa Çinliler mıknatısın bu hassasından faydalanarak pusulayı buldular. Âletin ilk modeline «Mıknatıs arabası» ismini vermişlerdi. Küçük bir araba üzerinde ufak bir mıknatısa raptedilmiş bir heykelin kolu güneyi gösterirdi. Bunlar Çin’de Milâttan sonra 235 senesinden itibaren kullanıldı. 8 inci asırda Araplar mıknatıs iğnesini buldular. Kristof Kolomb keşiflerinde pusuladan faydalandı, timin gelişmesi ve tekniğin ilerlemesi sayesinde pusula, deniz, kara ve hava seferlerinde istikamet tâyininde hiç yanılmayan bir âlet olarak gelişmiştir. Pusulanın icadı, yeni toprakların keşfi imkânını sağladığından çok değerlidir.
Kaynak : Keşifler ve İcatlar Ansiklopedisi – Doğan Kardeş Yayınları
Category: Tarihi
